Nikola Tesla Kimdir? Nikola Tesla = ElektroALLAH Nikola Tesla Kimdir? Nikola Tesla = ElektroALLAH Nikola Tesla Kimdir? Nikola Tesla = ElektroALLAH

ADI : NiKOLA TESLA
SUCU : iNSANLIGA EVRENSEL HiZMET
CEZASI : TARiHTEN SiLiNMEK (!)
SAVCI : KAPiTAL
YARGIC : ABD DOLARI

TESLA DAHA YASARKEN ELEKTRiGiN TANRISI OLARAK ANILMAYA BASLAMISTI. KiMiLERiNE GoRE GELMiS GECMiS EN BUYUK MUCiT, KiMiLERiNE GoRE iSE TAM BiR DELi GERCEKTE iSE, BiR RADiKALDi

MiLYONLARCA VOLTLUK ELEKTRiK AKIMLARININ HER TARAFA SICRADIGI BiR ODADA SAKiNCE KiTABINI OKUYABiLECEK KADAR EGEMENDi ELEKTRiGE

EDiSON’UN DOGRU AKIM ENDiSTRiSiNi YOK ETMiS, OLUSTURDUGU ALTERNATiF AKIM SiSTEMiYLE YENi BiR ENDUSTRi DUZENEGi KURMUS, BU DUZENEK UZERiNDEN WESTiNGHOUSE VE GENERAL ELECTRiCS GiBi DEV TEKELLER TUREMiSTi. HEPSiNi KABLOSUZ ENERJi URETiMi VE BEDAVA ELEKTRiK iLE TEHDiT EDiNCE...

Bilim ve sanat tarihini incelerken, insanligin donum noktalarini insa eden portreler arasinda kurulan tarihsel materyalist iliskiler zincirinin halkalari arasina uC kisiyi oturtmakta daima guCluk Cekilmistir. Bu kisiler, 1450-1516 yillari arasinda yasamis Hollandali ressam Hieronymus Bosch, 19. yuzyil Katalan mimari Antoni Gaudi ile Sirp fizikCi Nikola Tesla’dir. Her uC isim de kendilerinden once devraldiklari tarihsel mirasi, yasadiklari donemlerin Cok ilerisine siCratmislardir.


Bugun Hieronymus Bosch resmi, OrtaCag Ronesans doneminden ziyade, 20. yuzyilin surrealist ekolu iCinde degerlendirilmektedir. Cagdasi olan tum sanatCilar Meryem ve isa resimleri yaparken, Bosch kendi kosesinde yaptigi resimlerde dini kurumlari yermis ve 500 yil sonrasinin sanat ekollerinden surrealizmin temellerini atmis, gerek Salvador Dali ve gerekse de Picasso’ya ilham kaynagi olmustur. Sanat tarihinin bir diger aydinlik ismi olan Antoni Gaudi de olusturdugu mimarlik ekolu ile mimarlik tarihinin iCine adeta bir bomba gibi dusmustur. Kendinden once ve sonra devraldigi ve devrettigi bir gelenek yoktur. Bu yuzden de dunyanin tum mimarlik okullarinda, mimarlik tarihi ders programlarinda yer alir ve “Gaudi Mimarisi” ayri bir baslik altinda okutulur.


Ve Nikola Tesla... Bilim tarihinin elektrik ve elektronik alaninda 19, yuzyil sonlari ile 20. yuzyilda gerCeklestirilen tum buluslarin altindaki tek imza olan Tesla’nin uzerindeki giz perdesi ancak olumunun uzerinden 57 yil geCtikten sonra yavas yavas aralanir gibi olmaya baslamistir.


Tesla’nin uzerine Pentagon tarafindan Cekilen giz perdesinin altinda, 20. Yuzyil bilim tarihinin, sonuClari Cok agir olacak hesaplasmalar yatar.. Bu hesaplasmanin birincisi elektrigi hayatimiza sokan Michael Faraday degil, Nikola Tesla’dir. Faraday’in tek yaptigi kaleme aldigi onemli yapitlari olan “Elektrik Uzerine Arastirmalar” adli eserinde elektrik ve manyetizma arasindaki iliskilerin deneylerini gostermis olmasidir. Elektrigi basta ampul olmak uzere yasamimiza sokan, radyoyu, radari, fluoresan ampulu, bilgisayari, faks makinasini ve daha aklimiza gelebilen butun elektrikli ve elektronik aletleri gelistiren Tesla olmustur. Ancak onun tum bu basarili buluslari ve insanliga verdigi hizmetlerin uzeri Pentagon emperyalizminin sadik bekCileri FBI ile CIA tarafindan turlu entrikalarla ortulmeye Calisilmis ve yasarken tarih sahnesinden adeta silinmek istenmistir.


General Electrics, Westinghouse, Marconi and Morgan gibi ABD endustrisinin dev tekelleri Tesla’nin buluslari uzerinde sekillenmis, fakat kendisi hayati boyunca hiCbir kurumsal iliskiye girmemistir.


ABD’nin bu dev tekelleri General Electrics’in direktifleri dogrultusunda Tesla’yi sumen alti etme karari almislardir. Neden? Tesla, parasiz ve dogayi kirletmeyen bir elektrik uretiminin mumkun oldugunu aCiklamistir. Bu aCiklamasi basta General Electiric olmak uzere tum ABD sirketlerini panige dusurmus ve butun kapilar yuzune kapatilmistir. Bes kurus parasiz ve borC iCinde New York’ta bir otel odasindaki olumu derin anlamlar iCerir.


19. yuzyildan 20. yuzyila girerken en onemli degisim burjuva devrimlerinin yarattigi toplumsal ortam sayesinde gelisen bilim ve ardindan gelen teknolojik devrimlerle yasandi. Sanayi devrimi, buharli makinalarin icadi ve Cok kisa sure sonra elektrikli motorlar derken otomobiller, uCaklar ve uzay araClari. Dunyanin 19. Yuzyilin ikinci yarisindan sonra nasil muazzam bir teknolojik gelisim yasadigini gosteren guzel bir ornek vardir. M.o. 7. yuzyilda Odysseia’nin gemilerinin hizi yelkenle gittiklerinde saatte 3 mil kadardir. 6-4. Yuzyillarda ise bu hiz ancak 3 kat arttirilabilmistir. Denizcilikte onemli gelismelerin yasandigi 16. Yuzyilda ise gunluk hiz 2 bin sene oncesinden ancak 40 mil fazladir. Ancak buharli gemilerle birlikte ulasim hizi buyuk olCude artmistir. Artik niceliksel degil niteliksel bir degisimden soz edilmektedir. () Ve 19. Yuzyilin sonlarinda telgraf ve radyonun icadiyla ulasim ve iletisimin yollari birbirinden ayrilmis, dunya bugun iddia edildigi bir “global koy” olma rotasina girmistir. Mekânlarin uzakligi iletisimde onemini yitirmistir.


1900’un baslarinda daha ilk uCus denemeleri yapilirken insanoglu bundan sadece 50-60 yil sonra uzaya Cikmaya baslamis, 1969 yilinda Ay’a ayak basmistir. Tum insanlik tarihine baktigimizda bu buyuk degisimler Caginin yasanmasini saglayan, burjuva devrimleri ve ardindan bu sosyâl yapi ile sinirli teknolojik devrimler olmustur. iletisim ve teknolojileri, Cagimizin en onemli belirleyicilerindendir. Bu aCidan bakildiginda bugunku dunyanin yaraticilarindan en onemlisi ve o oranda da en “unutturulmus” olanidir. Uzak goruslulugu toplumsal sistemin sinirlarinin disina Cikmis ve kaCinilmaz olarak bastirilmistir. Ancak, onca Cabaya karsin yinede adinin literaturlerden silinmesi basarilamamistir. Cunku Tesla, gerCeklestirdigi buluslariyla olumsuzluge imza koymayi basarmistir. Onun hakkinda bir arastirmaci sunlari ifade etmektedir:

“... Bilgisayarinizda Calisirken Tesla’yi animsayin. Onun “Tesla Bobini” yuksek voltajli resim tupunuzun Calismasini saglamaktadir. Evinizde kullandiginiz elektrik Tesla’nin “Alternatif Akim” (AC) jeneratorunden geCmekte, “Tesla Jenerator”den geCmekte ve evinize 3 fazli “Tesla Enerjisi” getirmektedir.. Tesla’nin icatlari bugun her yerdedir..” ( )


Nikola Tesla portresi Cizebilmek iCin 8. Ocak. 1943 gecesine gitmek gereklidir. Tesla’nin 5. Ocak ile 8. Ocak tarihleri arasinda Hotel New Yorker’daki odasinda tek basina kalp yetmezliginden oldugu tahmin edilmektedir. Otel gorevlilerine rahatsiz edilmek istemedigini soylemesi ve gunlerce odasindan disari Cikmamasi bir aliskanlik haline geldiginden, olumunun uzerinden 2-3 gun geCmesine karsin kimse oldugunu fark etmemistir. 8. Ocak gecesi, diger tum Yugoslav multecileri gibi FBI gozetiminde olan Tesla’nin multeci yegeni Sava Kosanovich, yaninda iki bilim editoru George Clerk ve Kenneth Sweezey ile birlikte Tesla’nin odasina girer. Otelin uC yoneticisi ve Yugoslav BuyukelCiligi’nden bir temsilcinin tanikliginda Kosanovich, Tesla’nin vasiyetini arar, yazilarini ve deney aletlerini toparlar. (Toplanan bu esyalar bugun Belgrad’daki “Tesla Muzesi”nde sergilenmektedir.) Ayni gece Pentagon'dan Albay Erskine FBI’yi arayarak harekete geCirir ve Tesla’nin oldugunu haber verir. FBI yetkilileri, yabancilar Dairesi Komiseri Fitzgerald ile birlikte, otel odasina girerler ve Tesla’nin tum esyalari iki buyuk kamyona yuklenir. Tum arastirma kagitlari ve makaleleri, “Manhattan Storage and Warehouse Co.” Adli New York’taki bir depo sirketine gonderilir. Bu depoyu Tesla 1934 yilindan beri kullanmaktadir. FBI kayitlarinda Tesla’nin makalelerinin 50 kutu iCerisinde depolandigi yer almaktadir. Yabancilar Dairesi, ABD Deniz Kuvvetleri istihbarat Servisi’ni arayarak Tesla’nin tum makalelerini ve arastirma kagitlarinin mikrofilme Cekilmesini emreder.


8. Ocak gecesinin bu yogun trafiginde FBI’a yeni bir bilgi ulasir: Tesla 1932 yilinda Grosvenor Clinton Hoteli’nin emanetine depozitini pesin odeyerek bir kutu birakmistir. ABD devlet baskani bilim danismanligi FBI’a kutunun iCindeki dokumanlarin derhal alinmasi talimatini gonderir. Kutunun iCinde Tesla’nin kablosuz enerji aktarimi projesi, yeni bir torpido silahinin plânlari ve Calisma modeli ile Tesla’nin “olum Isini” adini verdigi yuksek dalga frekans silâhinin projesi vardir. FBI’in toparladigi tum belgeler ve projeler, ABD Devlet Baskani’nin emriyle FBI tarafindan “Top Secret” olarak muhurlenir ve projelerin kamuda tartisilmasi yasaklanir. Tum bunlar bir gece iCerisinde 8. Ocak 1943 tarihinde gerCeklesir. Boylece Nikola Tesla ve arastirmali Pentagon’un yarattigi yapay ve kalin bir sis perdesinin ardina itilir.


FBI kayitlarinda, Tesla’nin olmeden once 5. Ocak gunu Pertagon’dan Albay Erskine’i aradigi ve “Teleforce” adini verdigi mikrodalga silahini Pentagon’a vermek istedigi, fakat Albay Erskine’in telefondakinin bir deli oldugunu dusunerek, ciddiye almadigi iddia ediliyor. Tesla biyografisindeki FBI’in bu uCuncu sinif polisiye roman senaryosu onemli. 5. Ocak gunu Tesla’yi animsayamayan Albay Erkine 8. Ocak gecesi, Yugoslav BuyukelCiligi’nin Tesla’nin otel odasina girdigini haber alir almaz FBI’i ve Deniz kuvvetlerini nasil harekete geCirmistir? Bu sorunun yaniti ise; FBI kayitlarinda bulunmuyor!


Nikola Tesla adi Amerikan kamuoyunda o gunlerde yakindan bilinen “sansasyonel” bir iCerige sahip. Arastirmalari Pentagon tarafindan yakindan izleniyor ve FBI tarafindan surekli izleniyordu. Tesla oldugunde yasamini Yugoslav Hukumeti’nin kendisine bagladigi maasla surduruyor ve Yugoslav buyukelCiligi ile yakin temas iCindeydi. Dolayisiyla Pentagon’u aradigi iddiasinin temeli Cok zayif kalmaktadir.


FBI’in tum kaygisi Tesla’nin arastirmalarinin Sovyetler Birligi Kizilordusu’nun eline geCmesi olasiligiydi; ki bu arastirmalarin onemli bir bolumunun Sovyetler’in eline geCmis oldugu da Sovyet bilim tarihinin gelisimi iCerisinde gorulmektedir. Tesla’nin tum kaygisi Alman fasizminin durdurulmasi geregiydi ve bilimsel Calismalarini da bu yuzden silâh tasarimlarina yoneltmisti. Tesla’nin “mikrodalga silâh” tasarimi ile “deprem” ve “tsunami silâhi” uzun yillar boyunca bir soylenti olarak kaldi. Uluslararasi bilim Cevreleri genelde bunun bir palavra oldugunu iddia etmelerine karsin soylentiler dogruydu.


18. Ekim. 1993’de ABD Savunma Bakanligi, kisa adi “HAARP” olarak bilinen projenin “High Frequency Active Auroral Research Program”in Gakona/Alaska tesislerinde baslatildigini aCikladi. Raythenon Corporation tarafindan hayata geCirilen proje, Alaska/Massachusettes, Stanford, Peen State, tulsa, Clemson, Maryland, Cornell ve UCLA olmak uzere ABD’nin 9 universitesi ve MIT’nin ortakligi ile uygulamaya kondu. HAARP projesinin patenleri (ABD Patent Dairesi’nde 4.686.605, 4.712.158 ve 5. 038.664 no’lu kayitlariyla) Bernard Eastlund tarafindan alindi. Her uC patentin ilk kayitlari Nikola Tesla adina kayitli ve bu patenleri Colorado testlerinden sonra almisti. Bernard Eastlund, bu uC patentin gelistirilmesi patenti ile kayitlara geCti.


Patentlerin iCerigi ise soyle:

1). 4.686.605: Dunya atmosferinin, iyonosferin ve/veya magnetosferin

degistirilmesinin metodu.


2). 4.712.158: SeCilmis bir bolge uzerinde suni elektron silikonu

olusturma metodu.


3). 5.038.664: dunya yuzeyinde rolativik partukuller olusturma

metodu.


Soz konusu son patent Tesla’nin “olum isini” adini verdigi ve dusman kuvvetlerinin elektronik sistemini felC ederek elektronik bir duvar olusturan sistemdir. Gerek “Korfez savasi”nda ve gerekse Yugoslavya’nin bombalanmasinda kullanilmistir.


Tesla’nin surekli tartisilan “deprem” ve “tsunami” silahinin uzerindeki sir perdesi de 1999 yilinin Eylul ayinda, Yeni Zellanda Savunma Bakanligi’nin aCiklamasi ile su yuzune Cikti. Yapilan resmi aCiklamada, 1943 ve 1944 yillarinda ABD’li bilim adamlarinin Yeni Zellanda’ya bagli takim adalarinda “tsunami silahini” denedikleri ve seCilen kiyi parCalarinin deniz altinda olusturulan deprem dalgasinin yarattigi dev dalgalarla basarili bir sekilde vuruldugu belirtildi.

Yine 1997 yilinda Rus Uzay istasyonu MIR’den yapilan aCiklamada Tesla’nin Colorado deneylerinin dogru oldugu ve simseklerin atmosferdeki belli katmanlarda ve duzenli bir sekilde gerCeklestigi belirtildi.


Kuskusuz Tesla’nin yasamindaki en ironik yan, buluslarinin patentlerinin hep baskalari tarafindan alinmis olmasidir. Bu patent mucadelelerinden bir tanesi, Amerikan adaletinin en yuksek karar mercii olan “Supreme Court” (ABD Yuksek Adalet Mahkemesi) 1943 yilinda daha once Marconi karsisinda yitirdigi ve kendi bulusu olan “Radyo”nun o gune degin hatali bir biCimde Marconi ismi ile anilmasini durduran karar; Tesla’nin olumunden 6 ay sonra, radyoyu ilk bulan kisinin Marconi degil Nikola Tesla oldugu mahkeme kayitlarina geCerek tarihe mâl olmustur.


Donemin ABD Devlet Baskani Wallace, FBI ve ABD Deniz kuvvetleri tarafindan hayati “Top Secret” olarak damgalanan Nikola Tesla, hayati boyunca kimseyle yakin bir iliski kurmadi.


Dogu ve Bati Avrupa dillerinin tumune yazili ve sozlu olarak hakimdi. Muazzam denilebilecek bir kultur birikimine sahipti. Hayati boyunca hiCbir sirket ya da kurum ile surekli bir iliski kurmadi. HiCbir kurumsal yapi insa etmedi. Belgrad’daki “Tesla Muzesi” olumunden Cok sonra Yugoslavya Hukumeti tarafindan kuruldu. Buluslarinin patentlerini alma becerisini gosteremedigi iCin, Calismalarinin uzerinden daima baskalari buyuk basarilar kazandilar. Uluslararasi bilim toplantilarini, soz sirasi kendisine geldiginde yarida birakip, bahCedeki guvercinleri beslemeyi tercih etti.


Cocuklugundan beri dogayi gozleme tutkusu iCinde oldu. Nerede nasil davranacagini ve nasil konusacagini hiCbir zaman bilemedi. Hayati boyunca kendi dunyasinda yasadi. Tum bu ozellikleri ile belki de gelmis geCmis en unlu otistiklerden birisiydi. Fakat kesin bir sey var ki, 20. yuzyil teknik uygarligi tek basina onun beyninin iCinde gerCeklesti.


1856 yilinda 10 Temmuz’u 11 Temmuz’a baglayan gece, o zamanlar Avusturya-Macaristan imparatorlugu’na bagli olan Hirvatistan’in guneybati kesiminde yer alan kuCuk bir koy olan “Smiljan”da dogdu. Dogdugu gece muthis kasirgali ve simsekliydi. Dogum sirasinda Cakan muazzam simsekten korkan ebesi, annesi Djuka’ya “Bu Cocuk olsa olsa simsegin Cocugu olabilir” demisti. Annesinin guncesindeki bu satirlar, ilginC bir sekilde yasamini belirleyecek ve Tesla’nin gunluk defterlerinden edinilen bilgiye gore 3 yasindan itibaren “elektrik” ve “simsek” denilen seyi hep merak edecekti. 80’li yaslarinda kendisiyle yapilan bir soyleside sunlari soylemistir:


“80 yildir kendime her gun bu elektrigin ne oldugunu soruyorum. Halen de yanitini bulamadim.”


Ailesi Sirp asillidir ve babasi koydeki Ortadoks Kilisesi’nin rahibidir. Annesi okumamis olmakla birlikte, onun okul oncesi egitiminde Cok onemli bir yere sahiptir. Tesla’nin yasam boyu bir takinti haline getirdigi, yemegini yemeden once tabaktaki yemekle ilgili kubik hesaplamalari aklindan yapmak ve bitirmeden yemege baslamamak, annesiyle yaptigi Calismalardaki zihinsel hesaplama egzersizlerinden kalma bir aliskanliktir. Annesinin mucitlerle dolu bir soydan geldigini ve evdeki yasami kolaylastiran araC gereCleri onun tasarladigini anlatir ve birlikte yaptiklari egzersizlerden soyle soz eder: “Bu egitim her turden egzersizi kapsardi, baskasinin dusuncesini tahmin etme, bazi ifadelerdeki eksikleri bulma, uzun cumleleri tekrarlama ve zihinsel hesaplamalar yapmak..” ( )


Bir papaz olan babasi ise, yine olabildigince ilginC bir insandir. Cok okuyan, birkaC dil bilen ve ezber yetenegi bazi klasikleri tekrarlayabilecek kadar guClu bir beyindir. Kendi kendine farkli ses tonlariyla odasinda konusurken, disaridan birine iCerde bir tartisma oldugunu dusundurtecek kadar da yeteneklidir. Ancak oglunun da kendisi gibi ruhban sinifindan olmasi konusunda oldukCa kararli ve bu konuda taviz vermeyecek kadar da serttir.


Nikola Tesla, aile iCindeki adiyla Niko, dort kardesin en kuCuguydu. Kendisinden 7 yas buyuk olan ve kuCuklugu Cok siradisi bir zekaya sahip olarak gordugu abisi Dane, Tesla 5 yasindayken attan duserek olmustu. Anne-babasinin kuCuk Niko’yu onunla kiyaslamalari yuzunden oldukCa sikinti Ceker. Anilarinda erkek kardesinin olumunun kendisinde travmatik bir etki biraktigini, geC uyanisinin nedeninin bu hastalik oldugunu su sozleriyle ifade etmistir:


“Cocuklugumda, ilginC bir felaket yuzunden aci Cekiyordum; siklikla kuvvetle flaslarla bezeli imgeler, gerCek nesnelerin yerini aliyor, dusuncelerimi ve hareketlerimi engelliyordu. Bu resimler daha once gordugum ama hiC hayalini kuramadigim nesneler ve sahnelerdi. Bana bir soz soylendiginde, nesnenin isaret ettigi resim aniden dusumde canlanirdi ve bazen gordugumun gerCek olup olmadiginin ayirdina varamazdim. Bu bende buyuk bir kaygiya ve rahatsizliga neden olurdu.( )


Bu gorunumler hastalikli bir kimsenin gordugu halisinasyonlarla karistirilmamaliydi. Bunlar (gorunen imgeler) kendi formule ettigi teoriye gore; onemli bir uyarinin (heyecanin) neden oldugu, beyinin refleksif bir davranista retina uzerine gonderdigi imgelerdi. Tesla, bu konudaki goruslerinin gerCeklestirilebilecegini su sozleriyle dile getirmektedir:

“Eger bu teorim dogruysa, herhangi birinin aklinda tasarladigi bir nesnenin goruntusu bir ekrana yansitilabilir ve boylelikle gorunur hale gelebilir” der. ( )


insan iliskilerinde bir devrim yaratacagini dusundugu bu teori uzerinde daha sonralari epey bir Caba sarfetmistir. Kendi aklinda tasarladigi bir goruntuyu, baska odada oturan bir kimsenin zihninde yaratabilmek iCin ugras verecektir.


Tesla Cocukluk yillarinda delice diye adlandirabilecegimiz zihin gezileri yaptigini ileri surmustur. GerCek dunyadakinden farkli gormedigi arkadasliklar kurar; yani yerler, kentler ve ulkeler gorurmus. Bu gezilere her aksam Cikar hatta bazen gun boyunca da surdurdugu olurmus.


“Dusuncelerimi ciddi olarak icatlara donustugu 17 yasina kadar surekli surdurdum bu gezileri.” ( )


O gunlerde aklinda dusundugu seyleri gerCek yasama Cok kolay aktarabildigini ve bu yolun yalnizca deneylerle yapilan Calismalara gore Cok daha hizli ve etkili oldugunu dusunmektedir.


“Modellere, Cizimlere ve deneylere ihtiyacim yoktu,” der.


“Bir kimse henuz ham olan tasarisiyla bir araC olusturmaya kalkarsa, kaCinilmazlikla zihni, aracin detaylarinin dusunulmesiyle isgal edilecektir. Bu kimsenin, aracin gelistirilmesi ve yeniden yapilmasi surecinde konsantrasyonu azalacak ve temel ilkeleri gorme gucunu yitirecektir. Belki sonuC saglanabilecektir ama her zaman kaliteden feda edilerek.”


iste kendi Calisma mantiginin tersi olarak niteledigi yukaridaki yontemin verimsiz oldugunu bu sozleriyle aCiklamaktadir. Kendisi ise, aklina bir fikir geldiginde onu oncelikle duslerinde olusturmaya baslar, insa surecini zihninde degistirir, gelistirmeleri akildan yapar ve araci zihninde Calistirir.


“Turbinimi aklimda Calistirmam ya da dukkanimda test etmem benim iCin kesinlikle onemsizdir. Bir farklilik yoktur, ne olursa olsun sonuClari aynidir. Bu yolla aklima gelen fikri, eksiksiz ve Cok hizli bir sekilde, hiCbir seye dokunmadan gelistirebilirim.” ( )


Muhendislikte, elektrik ve mekanikte sonuClarin olumlu olacagini dusunmektedir. Ona gore hemen hemen hiCbir konu yoktur ki, onceden dusunulerek yapilamasin, elbette yeterli teorik ve pratik bilgisi varsa.. Ham fikirlerin, genellikle yapildigi gibi, pratige tasinmasini gereksiz yere harcanan buyuk bir enerji, para ve zaman kaybi olarak gormustur.


KuCuklugunde yasadigi ve sonradan da devam eden felaketin (imgelerin duslerinde canlanmasi) gerCekte kendisine bahsedilen bir guCle telafi edildigini dusunmektedir. Bu guC; duyu organlarinin uyarilmasiyla birlikte, aninda dusunebilme ve bu dogrultuda hizli hareket edebilme yetenegidir.


“Bunun pratik sonucu, simdiye kadar ancak kusurlu bir uygulamasi bulunan “teleautomatic” (uzaktan kumanda) bilimidir” ( )


Yillarca kendini, kendinden kontrollu otomatlarin (self-controlled automata) planlamasina adamis ve mekanizmalarin sinirli bir derece de olsa akil sahibiymis gibi hareket edebilecek sekilde uretilebilmesine inanmistir. Butun bunlari 19. Yuzyil sonlarinda endustri ve ticarette bir devrim yaratacagini gorebilmistir.


Karakterinin guCsuz ve zayif oldugu, cesaretinin ve kararliligin olmadigi, olum ve dinsel korkularinin oldugu bir Cocukluk donemi yasamistir. Batil inanClarin etkisi altinda oldugu bu donemde duslerden, cinlerden vs. hep korkmustur. Sonradan babasinin kutuphanesinde yaptigi gizli okumalardan birinde eline geCen bir kitapta (Aofi-Theson of Aba “Aba’nin Oglu” / Macar yazar:Josikaj ) hayatinin rotasi degismistir.


“Bu okuma her nasilsa irademin hareketsiz guClerini uyandirdi ve kendi kendimi kontrol (self-control) etme talimlerine basladim. Azmim onceleri Nisan ayindaki karlar gibi eridi, ama kisa bir sure sonra guCsuzlugumu kesfettim ve daha once hiC bilmedigim bir memnunluk hissettim.” ( )


Hayatin Cok hizlandigi ve turden enformasyonun insanlarin beyinlerine akin etmeye basladigini dusundugu yillarda, bunu modern varolusun bir sikintisi ve kendini gozlemleme yetenegi olmayan insanin ortaya Cikisi olarak yorumlar. Kendisindeki iC gozlem yetenegini ise paha biCilmez bir basari olarak gorur. Dus dunyasinin korelmesinin gerCek tehlike oldugunu dusunur.


“... dus yetenegimizi bastirdigimiz hayat alanlarinda ise onumuzdeki hayattan vazgeCmeye her an hazir ‘siradan insanlara’ donusturmekte bizi.” ( )


Tesla,. Bu tehlikeyi gorebilmisti. Kendisinin Cok geliskin bir politik bakisinin oldugu iddia edilemese ve hatta zaman zaman buhranli yanlis tercihler yapabildigi dusunulse bile bir humanistti denilebilir. Cunku, o insanlarin yasantilarindan kaygi duyuyordu.


Butun yasami boyunca surecek Calismalari ve icatlarinda henuz bir Cocukken yaptigi bir deneyde de ulasmaya Calistigi gibi, doganin enerjisini insanlik yararina kullanmayi amaClamisti. ilk baslarda iCgudusel bir biCimde olan bu dusunce daha sonra basat bir oneme sahip olmustu. Cocukluk deneylerinden birinde 16 tane Mayis bocegini (May bug) dorder dorder Capraz birbirini kesen iki Cubugun uClarina yapistirmis ve onlarin yorulmak bilmez donuslerini bir mille bir Carka, oradan da daha buyuk bir Carka geCirmistir. Bu deney arkadasinin bocekleri yemesiyle trajik bir son bulmus ve Tesla, insanlik yararina kullanmak iCin bir daha bocek enerjisinden yararlanmayi aklina bile getirmemis.


Ailenin tek erkek Cocugu olarak kendisini Calismaya adadigini belirtmistir.. ilkokula basladiginda matematikteki ustun yetenegi ogretmeni tarafindan fark edildi. Mekanige karsi yogun bir ilgisi vardi. Yaptigi ilk alet 6 yasindayken gerCeklestirdigi kurbaga yakalama duzenegi olmustu.


ilkokulun birinci sinifindan sonra ailesiyle birlikte koye yakin kuCuk bir kent olan Gospic’e gider. Bu degisim ona dogal yasamdan uzaklastigi iCin hos gelmez ve hayvanlarini –ozellikle guvercinlerini birakmayi hiC istemez- Her hafta Pazar gunu gittigi kilise gorevinden hiC de memnun degildir. Ancak, bu kentte yasadigi bir olay omuzlarda tasinmasina neden olur. Yeni kurulan bir itfaiye departmani son model bir yangin sondurme cihazi almistir. bu son teknoloji urunu makinanin Calismasini gormek iCin, butun herkes kentin meydaninda toplanmis, makine nehirden su alacaktir. Butun seremoni ve konusmalar tamamlandiktan sonra, pompayi Calistir emri verilmistir, fakat ne yazik ki hortumun ucundan bir damla su bile gelmemistir. Eksperler ve profesorler bos bir Cabalama iCine girmislerdir. Tesla, alana vardiginda durum budur ve kendisi de kuCuk bir Cocuk olarak bu konuda fazla bir bilgiye sahip degildir. Ancak olanca bilgisine dayanarak nehre atlar ve suyu nehirden Cekmesi gereken hortumun agzinin tikanikligini aCar ve tam o sirada su puskurmeye baslayan hortum kalabaligin Pazar giysilerini islatir. Bu, Nikola tesla’nin yasamindaki ilk toplumsal basaridir.


Tesla, bu kentte daha sonra gidecegi kolej veya gerCek bir liseden once 4 yillik normal bir okula gonderilir. Okulda birkaC mekanik alet vardir ve bu maketler ilgisini su turbinlerine yoneltir. Amcasinin ona anlattigi Niyagara Selalesi’ni zihninde canlandirir ve selalenin akittigi sulala donecek buyuk bir tekerlegin duslerini kurar. Amcasina bir gun Amerika’ya gidecegini ve bu planini gerCeklestirecegini soyler. Bir gun gerCekten gidecek ve duslerini gerCeklestirecek, Niyagara Selalesi’nin onune heykelini diktirtecektir.

On yasinda liseye baslar. Okul iyi araC ve gereClerle donatilmistir. Fizik departmaninda Cesitli elektrik ve mekanige ait klasik bilimsel araClarin maketleri bulunmaktadir. Bu maketlerin hocalar tarafindan gosterildigi ve Calistirildigi zamanlar, Tesla’nin en Cok ilgisini Ceken anlardir. Bu araClari seyrettikCe Cok guClu bir mucit olma istegine kapilir. Ayni zamanda matematigi de Cok sevmektedir, akildan yaptigi Cok hizli hesaplamalarla profesorlerin takdirlerini kazanir. Ancak eliyle yaptigi bu hesaplamalari tahtaya yazmak ya da herhangi bir model Cizmeyi basarabilmek, onun iCin azaptan baskaca bir sey degildir ve bu isi duzgun bir biCimde yapabilmeyi basarabilmesi iCin yillarca ugras verecektir.


Okulun ikinci yilinda en buyuk hedefi hava basinciyla saglanabilecek surekli bir hareket yaratabilmektir. KuCuklugunde iCi bos saplardan vakumlayarak yaptigi oyuncak tufekler zihnini hep mesgul etmis ve vakum gucunu kullanmak istemistir. Bir sure dusuncelerinde karanlikta dolastiktan sonra bir model gelistirmis ve hava basincini kullanarak bir silindirin surekli rotasyonunu saglamistir. ( )


Bu surekli hareket onu fazlasiyla sevindirmis ve en Cok istedigi “uCus makinasi”nin gucunu bu sekilde saglayabilecegini dusunmustur. O gune kadar semsiye ile bina tepelerinden atlayip kotu bir biCimde duserek surdurdugu, cesaret kirici bir Cok anisi vardir. Bu rotasyonu sagladiktan sonra eksiginin yalnizca bu rotasyonla Cirpacak kanatlar oldugu fikrine kapilir. SonuC, vakumlu silindir tupun iCindeki hava basinci yuzunden sizdirmasi ve kuvvetsiz rotasyona neden olmasiyla basarisiz olmustur.


Yakalandigi hastaliklar nedeniyle liseyi guClukle bitirebilmistir. Doktorlar durumunun Caresiz oldugunu dusunmusler ve tedaviden bile vazgeCmislerdir. bu sureCte Tesla’nin surekli olarak okuyabilmesine izin verilmistir ve o bu firsati, halk kutuphanesinden aldigi kitaplarla degerlendirmistir. Bu donemde, daha sonra arkadasi olacak Mark Twain’in ilk yazdiklarindan bir eseri eline geCmis ve bu kitabin buyuleyici etkisiyle umutsuz durumunu tumuyle unutmus ve mucizevi biCimde hizla iyilesmistir.


ogrenimine teyzelerinden birinin yasadigi Hirvatistan’in Carlstadt kentindeki yuksek lisede devam etmistir. Orada kaldigi 3 yildan sonra okulu bitirmesiyle bir donum noktasina gelmistir. Bugune kadar anne ve babasi ogullarinin bir rahip olacagindan hiC kusku duymamaktadirlar. Fakat bu dusunce Tesla iCin buyuk bir endise kaynagidir. Cunku okul yillarinda ozellikle Cok zeki olarak niteledigi profesorunun etkisiyle elektrige merak sarmis ve bu buyuleyici dunya hakkinda daha Cok sey ogrenmeyi kafasina koymustur.


Okulunu bitirip eve donecegi siralarda, babasi onu Gospic’deki salgin hastalik nedeniyle ava Cagirir. Av iCin gittigi kentte hastaliga yakalanir 9 ay sureyle yataktan kimildayamayacak kadar enerjisinin tumuyle bittigini, ikinci ve bu kez galiba sonuncu defa olumun kapisina geldigini dusunur. Babasi onun moralini yuksek tutmak iCin elinden geleni yapmaktadir.


Ve yine ogluna moral verebilmek iCin, odasina girdigi bir sirada Tesla babasina:


“Belki, eger sen benim muhendislik egitimi almama izin verirsen iyilesebilirim” der.


Babasi, “Sen dunyadaki en iyi teknik okula gideceksin” diye iCtenlikle yanit verir.


Zihninden agir bir yukun kalkmasiyla kisa sure iCinde ilâClarin da yardimiyla iyilesir. Herkes bu sureyi saskinlikla izler.


Bu hastaligin ardindan babasi ogluna saglikli ve dogal bir ortamda dinlenmesi ve egzersiz yapmasinda israr etmistir. Dogayla bas basa geCirdigi bu donemde, gezilerine birCok kitap ve av takimlariyla birlikte Cikmistir. Bu donem onun hem zihnini hem de bedenini guClendirmis, gezilerinde birCok sey tasarlamis, fakat tasarladiklari gibi tasarilarinin dayandigi kurallarin da bilgi eksikliginden oturu dusselmis.


Bu doneme rastlayan iki ilginC anisi vardir. ilki, mektup ve paketlerin denizaltina yerlestirilecek tuplerle, su basinci kullanilarak iletilmesini saglayacak olan projedir. Cok daha dussel olan digeri ise; Ekvator’un Cevresinde dunyaya bagli olmaksizin kendiliginden hareket eden bir halkanin insa edilmesi ve bu halkaya istendigi zaman dunyadan ulasilarak, dunyanin kendi Cevresinde donusu sayesinde, trenlerin hiCbir zaman ulasamayacagi, saatte binlerce kilometre yol alinabilmesinin saglanmasidir. Bunlarin komik dusunceler oldugu otobiyografisinde belirtmis; ama kendisinden daha kaCik ve deli New York’lu bir profesorden de soz etmistir. Bu bilim adami da atmosferdeki havayi Cok sicak olan bolgelerden iliman olan bolgelere pompalamak niyetindedir ve bu amaC ugruna devasa buyuklukte bir araC bile gerCeklestirmistir.


Dogada dinlenerek geCirdigi bu bir yilin ardindan, babasinin seCtigi okullar arasindaki en unlu ve eski olanlardan Gratz’daki (Avusturya) “Politeknik Okulu”na gonderilir. O kadar memnun olur ki, Calismalarina buyuk bir heves ve tempoyla baslar. Notlari mukemmeldir, butun derecelerde rekorlari kirar ve hocalari tarafindan en yuksek notlardan daha fazlasini hak ettigi dusunulur. Calismaya haftanin her gunu sabahin 3’unde baslamakta ve gece 11’e kadar surdurmektedir. Butun yil bu sekilde Calistiktan sonra evine kisa bir tatil iCin giderken, ozellikle babasinin Cok gururlanacagini dusunmektedir. Fakat babasi onun hevesini kiracak derece ilgisiz kalir. Bunun nedeni babasinin olumunden sonra bulunan bir kutu iCindeki mektuplarda aCiga Cikmistir.


Profesorleri babasina,

“.... eger Cocugunuzu okuldan almazsaniz Cok Calismaktan kendisini oldurecek” diye, yazmislardir.


Tesla’nin bilimsel kisiligi Hirvatistan’in Carlstadt kasabasinda egitim gordugu Gymnasium ve Prag Universitesi, Graz Politeknik Muhendislik Fakultesi’nde sekillendi. Anilarinda Gymnasium’daki ogretmeni Profesor Poeschl’in hayatindaki onemine vurgu yapar. Poeschl elektrikteki son gelismeleri, dinamolari, elektrik motorlarini Paris’e gidip satin alarak okuluna getiren ve bu aletleri sokerek Calisma mekanizmalarini ogrencilerine anlatan gerCek bir bilim insanidir. Poeschl ogrencisi Tesla’nin okul hayati boyunca gunde birkaC saat uyuyarak surdurdugu yogun Calisma temposunu ve elektrige olan merakini fark etti ve onun Prag Universitesi’ne gitmesini destekledi.


Gratz’daki okulda gerCeklestirilen deneylerde ilk kez “Gramme Dinamo”yu gorur. Bu dinamo bir jenerator gibi Calismakta ve tersine Cevrildiginde de elektrik motoru olmaktadir. Fakat Cok fazla ses ve kivilcim Cikaran sevimsiz bir motordur. Bunun uzerine dusundugunde, kendisinin bu motoru kivilcimlar Cikartmasina neden olan firCalari kullanmadan yapabilecegini iddia eder. Prof. Poeschl ile tartismasi da okul kayitlarina geCmistir. Tesla Faraday’in elektrik jeneratorunun yetersiz oldugunu ve bu jeneratorun dinamonun ileri geri hareketinin disinda dairesel bir donme hareketiyle bir elektrik motoruna donusebilecegini belirtir. Poeschl bunun imkânsiz oldugunu soyler. Fakat Tesla, itiraz eder ve bir gun bu motoru yapacagini belirtir. Profesoru Tesla’yi derste soyle yanitlar:


“Bay Tesla buyuk seyler basarabilir ama kesinlikle bunu yapamazsin.”


Tesla bunu yapmistir! Gratz’daki okulu bitince 1880’de Prag’a gider, babasinin arzusunu gerCeklestirmek iCin universite egitimi orada tamamlayacaktir. Burada yaptigi Calismalarda henuz amacina ulasamayacaktir ama bu dogrultuda bir ilerleme olarak “komutator”u (elektrik akiminin yonunu degistirir) makineden ayirmayi basarir.


Babasinin olumu Tesla’nin omuzlarina, annesinin ve kardeslerinin bakim sorumlulugunu yukler. Amerikan telefon sistemi o donemde Avrupa’ya yayilmaktadir ve Macaristan’da da Budapeste kentine kurulacaktir. Bunu ailesinin maddi sikintisini hafifletecek buyuk bir firsat olarak gorur. Zaten sirketin basinda da aile dostlarindan, babasinin yakin bir arkadasi Puskas bulunmaktadir. Budapeste’ye tasinarak Puskas’in yaninda Calismaya baslar. Telefon sirketindeki Calismasina kaderin cilvesiyle, teknik ressam olarak baslamistir. Sonralari departmanin basindaki kisinin ilgisini Cekmis ve hesaplamalar, dizayn etme ve yeni makinalarin yerlestirilmesinde karar verme yetkileriyle donatilmistir. Telefon santrali Calismaya baslayana kadar orada Calismis ve o gunun telefon teknolojisine, patentini hiCbir zaman uzerine almadigi ama onun tarafindan icat edildigi bilinen, araClar yaparak katkida bulunmustur.


Burada yine Cok kotu bir sekilde hastalanir. Tum sinir sistemi iflas eder. Umutsuzca yasama yapisir ama bir daha iyilesemeyecegini dusunmektedir. Tesla’nin dehset verici kisiliginin bir diger ozelligi de, basladigi bir seyi muhakkak bitirme takintisidir. Fakat bu tabagindaki yemeklerin kubik hesaplamalarini yapmaktan ya da yaptigi tekrarlanan hareketlerin hepsinin mutlaka 3’e bolunmesi zorunlulugundan, daha agir sonuClar doguracaktir. Bir gun, “gunde 72 fincan siyah kahve iCen canavar” diye, nitelendirdigi Voltaire’in bir cildini okumaya basladiginda basina geleceklerden habersizdir. Cunku o “canavar” kuCuk harflerle dolu 100’e yakin cilt yazmistir ve Tesla basladigi isi bitirmek zorundadir.


En son cildi okuduktan sonra soyle der:


“Bir daha asla”

Fakat iyilesir ve bundan sonraki yasaminda hiC durmaksizin, bir gun bile ara vermeksizin Calisacaktir. 1882 yilinda bir arkadasinin onerisiyle Paris’te, Edison sirketinin burosuna Calismaya gitmistir. Burada Edison’un yakin arkadasi ve yardimcisi Mr. Batchellor ve birkaC Amerikaliyla daha tanisir. Ancak tek tanistigi Amerikalilar degil, Amerikan yasam biCimi (Amerikan way of life)’de olmustur. Daha sonralari Cok aci Cekmesine ve delilik olarak adlandirilabilecek arastirmalar ve aCiklamalar yapmasina neden olacak ve onu sinir bozukluklarina surukleyecek bu tarz, o donemde ona yalnizca komik gorunmekteydi.


“Amerikalilar benimle Cok ilgiliydiler, ozellikle de bilardo oynamamdaki ustunlugumle. Bu baylara bu konudaki icadimi anlattim ve baylardan biri bana hemen bir hisse senedi (borsa) sirketi kurmayi onerdi. Bu oneri bana son derece komik geldi ve ne demek istedigi konusunda, bunun bir Amerikan tarzi olmasi disinda Cok kuCuk bir fikrim vardi.” ( )


Tesla, bu donemde Almanya ile Fransa arasinda gidip gelmeye baslar. GuC unitelerinin onarimi iCin Calismaktadir. 1883 yilinda bir gorev iCin gittigi Strazburg’da, saatlerce Calismanin sonucunda, firCa ve komutator kullanmaksizin ilk enduksiyon motorunu yapmayi basarir. Strazburg’da isini basariyla tamamladiktan ve sirketin onemli miktarda para yitirmesini onledikten sonra, Paris’e geri doner. Edison’un arkadasinin israriyla bundan sonraki Calismalarini yurutmesi iCin “buyuk umutlar ulkesi” Amerika’ya hareket eder. HiCbir zaman para konularinda basarili olamayacak olan Tesla’nin New York’a ulastiginda ise; cebinde yalnizca 4 senti bulunmaktadir.


Tesla’nin kafasindaki tek problem alternatif akim motorunun Cozumudur. Otobiyografisinde alternatif akim motorunun denklemlerini Budapeste Parki’nda, Goethe’nin Dr. Faust eserini okurken ve gun batimini izlerken Cozdugunu belirtir. Problemin Cozumu esnasinda agir bir depresyon geCirir, kendi tarifiyle masaya konan bir sinegin Cikardigi ses bile beyninin iCinde buyuk yankilar uyandirmaktadir. Alternatif akim motoru elektrikte bir devrimdir. Kendisinden once bir Cok muhendisin deneyip beceremedigi manyetik alanda alternatif akim uretimini saglamistir.


Tesla birden fazla akimi kullanarak motorun saftini dondurmustur. Daha da onemlisi alternatif akimli motorunu icat ederken akimin kabloya ihtiyaC olmaksizin manyetik alanda iletilebildigini kesfetmistir. Bobine gelen elektrik ilk hareketi vermekte ve daha sonra motorun hareketli parCalari kabloya ihtiyaC olmaksizin hareket edebilmektedir. Depresyon donemini geCirdikten sonra, alternatif akimli motorun detaylarini tamamlar. Jeneratorler, motorlar ve transformatorler tasarlar. iki akimli motoru, uC akimli motorun detaylari uzerinde Calismaya baslar.


Tesla, muthis bir matematikCi oldugu gibi, kuCuk yaslarindan itibaren tutkulu bir doga gozlemcisiydi. Cocuklugu Cilginca akan nehir sularina kendini atip, suyun gucunu incelemekle geCmis ve bu tutkusu yuzunden birkaC kez olumun esiginden donmustu. Bu ozellikleri ve aldigi iyi egitim Edison gibi bilim insanlari ile Tesla arasindaki ayrim Cizgisini belirler. Otobiyografisinde hiCbir zaman Edison gibi deneme yanilma yontemiyle Calismadigini, problemi matematik olarak kafasinda Cozmeden hiCbir deney yapmadigini belirtir. ilginCtir ki, denedigi hiCbir aletini ikinci kez denemeye ve gelistirmeye gerek duymadi. Urettigi makinalar daima tum detaylariyla matematik olarak Cozumlendikten sonra istisnasiz Calisti.


Alternatif akim motoru Budapeste’de Faust okuyup, gunbatimini seyrederken Cozen Nikola Tesla, bilimin sanat faaliyetlerinin bir uzantisi olduguna ve bilimci ile sanatCi arasinda hiCbir fark olmadigina inaniyordu.


Donemin romantik gelenegini yakinda izliyordu. Bu nedenle Tesla, romantik sanat geleneginin bir dehasidir yerinde bir tanimlamadir. Belki de bu yuzden olsa gerek hayati boyunca hiCbir zaman buluslari uzerinde nasil para kazanabilecegi sorusunu kendisine hiC yoneltmemistir. Bu ozelligi Edison ile arasindaki en buyuk farki olusturur. Edison daima mumkun olabilecek buluslar uzerinde baskalarinin fikirleri uzerinde yukselmis ve buyuk paralar kazanirken, Tesla mumkunluk sinirlarini asla bilmedi ve matematik problemleri ile daima zamaninin “mumkunluk” sinirlarini zorladi ve o sinirlari darmadagin etti.


“Geride biraktiklarim her anlamda sanatsal ve buyuleyiciydi. Ve buldugum makinalasmis, kaba ve cazibesi olmayan bir seydi. Amerika dedikleri bu muydu?” Tarih: 1884


ABD’ye adim attiginda Tesla’nin gunluk defterine dustugu satirlar boyleydi. Avrupa kulturunu ve sanatini olabilecek en yuksek duzeyde ozumsemis Tesla, ABD’ye adim attiginda bes parasizdi. Cuzdanini, valizini ve tren biletini Paris’te Calmislardi. GuClu hafizasi sayesinde animsayabildigi tren bilet numarasini soyleyerek Calais Limani’ndan gemiye binebilmisti. Atlantik’i uzerindeki elbiseleri degistirmeden geCmek zorunda kaldi. Atlantik yolculugunu banyo yapmadan ve elbiselerini degistirmeden yapmak zorunda kalisi, yasaminda derin izler birakti. Bir daha asla elini kuruladigi bir havluyu ikinci kez kullanmadi. Temizlik hastaligina tutuldu. New York’a indiginde cebinde yalnizca arkadasi Charles Batchellor’un Edison’a kendisi iCin yazdigi referans mektubu vardi. Cuzdani Calinmis oldugundan mektubu da gumruk gorevlilerine kimlik olarak gosterip gumrukten geCti. Prag, Paris, Budapeste ve Berlin’den sonra New York gozune inanilmaz derecede Cirkin gozuktu.


1917 yilinda Amerikan Elektrik Muhendisleri Enstitusu kendisine verdigi “Edison Altin Seref Madalyasi”ni aldigi torende Tesla, New York’ta attigi ilk adimlari soyle anlatmisti:


“ilk birkaC adimda kaybolmustum bile. Yolumun uzerinde bir atolyede bir elektrik ustasinin onundeki dinamoyu tamir etmeye Calisirken gordum ve kafami uzatip yardima ihtiyaci olup olmadigini sordum.”


Avrupa yapimi olan dinamoyu Cozemeyen usta, yardim onerisini kabul etmis o da ceketini Cikartip aksamustune dogru dinamonun tamirini bitirmisti. Usta, ona is onerdi fakat oneriyi kibarca reddeden Tesla, atolyeden Cikmak uzereyken eline tutusturulan 20 dolar ile saskinliga dustu. O geceki otel ve yemek parasi Cikmisti!


Ertesi gun 5th Avenue’daki Edison Sirketi’nin onundeydi. Tesla, anilarinda Edison’u gordugunde dus kirikligina ugradigini, duslerinde canlandirdigi Edison tiplemesinin yerine, Pazar gunu kilise ayinine giden bir CiftCiye benzer birini buldugunu soyler. Tesla, Edison’a alternatif akim motor projesini anlattiginda Paris sirketinde Calisirken Batchellor ile tanitmisti. Batchellor’un tesvikiyle ABD’ye gelen Tesla, bir seyin farkinda degildi. Edison imparatorlugu dogrudan akimli elektrik jeneratorlerinin patenti uzerine kurulmustu. Bu birCok sorun yaratsa da isleri yolunda gidiyordu Edison’un..


Ne var ki Batchellor altindan kalkmak zorunda olduklari buyuk Capli aydinlatma sistemlerinde birden fazla dogrudan akimli dinamoyu birbirine baglama probleminin Cozumu iCin, Tesla’nin ABD’ye gitmesini tesvik etmisti.


Tesla, bu gerCekle kisa bir sure sonra yuzlesti. Edison, Tesla’nin alternatif akimli motor uretimi iCin paraya ihtiyaci oldugunu anlamis, kendisine Sikago’daki Haverley Tiyatrosu’nun 647 ampulunun aydinlatma sistemi iCin dogrudan akimli jeneratorlerin senkronizasyon tasarimi iCin 50 bin dolar teklif etmisti. Tesla, gelistirdigi regulâtor sistemi ile jeneratorleri birbirine senkronik bir sekilde bagladi. Edison’un tasarimina ekledigi ek bir firCa tasarimi ile jeneratorler duzenli bir sekilde Calisiyordu. Edison, onun bu tasariminin patentini kendi uzerine aldi. Ve Tesla’ya soz verdigi 50 bin dolari vermedi ve ustelik kaba bir sekilde kendisini tersledi. Bu olayin ardindan, birden bire gunde 18 saat, haftada 7 gun Edison’a Calistigini ustelik Edison’un ticari atiliminin temellerini attiginin farkina vardi.


isin gerCegi Edison tam anlamiyla bir kor cahildi. Hirvatistan’i Avrupa’nin ortasinda yabanil bir orman zannediyordu. Bir keresinde Tesla’ya Hirvatistan’da insan eti yiyip yemediklerini bile soracak kadar dunya kulturunden habersizdi. Edison’un kendisine soz verdigi 50 bin dolar parayi vermemesi uzerine istifa eden Tesla ile Edison arasindaki bu kopus, bilim ve sanatin ABD emperyalizminin hedefleri haline gelmesine neden olmustur. O gunden bugune, hangi ulkede olurlarsa olsunlar, yeryuzunde ne kadar yaratici/aykiri/uzak goru yetisi olan bilimci, sanatCi, yazar, gazeteci ve entellektuel var ise, CIA’in “arenasi”na kapatilarak kullanilmak ya da yok edilmek istenen hedefler olarak belirlenmistir. CIA okullarinda ajan adaylarina ilk ogretiler arasinda “entellektuel” tanimlamasi iCinde yer alan uzak goru yetisine sahip bilimciler, sanatCilar, yazarlar ve gazeteciler’in en “tehlikeli” insanlar oldugu, en “tehlikeli fikirler”in bu kategorideki insanlardan Ciktigi uzun uzun anlatilir ve mutlaka kontrol altinda tutulmalari gerektigi talimatti verilir.


Tesla’nin ayrilmasindan sonra Edison, onun tasarimlari sayesinde Amerikan elektrik endustrisini eline geCirmeyi basardi. Tesla, alternatif akimli motorunu Amerikan sirketlerine kabul ettirmeye Calisirken, halen daha su gerCegin farkinda degildi: “ABD endustrisi dogrudan akimli elektrik endustrisi uzerine kurulmustu” ve Edison da parayi buradan kazandigi iCin kurulu sistemi degistirmek istemiyordu.


Tesla, alternatif akimli elektrik sistemini kurabilmek iCin de bir alternatif akim endustrisi sirketine ihtiyaC vardi. Bu ise muazzam bir kapital anlamina geliyordu. Edison’un sistemi 115 volt uzerinden Calisiyordu. Bu ise gunumuzde kullandigimiz yuksek voltaj ihtiyacini karsilayamayacak bir sistemdi ve ustelik yarim mil otede bir enerji istasyonuna gereksinim vardi. Bu zenginler aCisindan sorun yaratmiyordu. Onlar, ihtiyaClari olan elektrik istasyonunu kuruyorlardi. Edison’un is yaptigi toplumsal kesim de bu zenginlerden olusuyordu. Tesla ise toplumdaki herkes iCin evlere kadar giren bir elektrik uretiminin duslerini kuruyordu.


Ohm Kanunu’nu yaratici bir sekilde kullanarak alternatif akimli enerji uretiminde voltaj dusurup, yukseltebilecegini fark etmisti. Kentlerin aydinlatilmasi iCin dusundugu bugun kullandigimiz ampul tasarimi ile de o gunlerde bir ilgilenen olmadi.


Genel olarak bakildiginda Tesla’nin yasami ve buluslari kapitalizmin bilimsel gelismenin onunde nasil bir engel olusturdugunu aCiklikla gormek mumkundur. 19. Yuzyil kapitalizminin sermaye sinifi Tesla’nin buluslariyla ilgilenmedi. Cunku sermayenin on plânda tuttugu kâr mantigi ile Tesla’nin genis halk kitlelerine yonelik hizmet mantigi hayati boyunca karsi karsiya geldi. olumunden sonra bile tum buluslari kilit altinda tutuldu; silâh sektorune ve dev Amerikan tekellerine “kaymak” olusturdu.


Tesla, 2000’li yillarin teknolojisini 1900’lerin baslarinda teorik olarak olusturmustu. Ustelik halen daha “parasiz elektrik” gibi buluslari yasamimiza girebilmis degil. Bir an iCin dus kurmayi deneyin ve 1900’lerin baslarinda insanligin bugun kullandigimiz teknik ve teknolojik donanimla kusanmis oldugunu dusunun. 100 yil iCinde bugun gelebildigimiz noktayi duslemeye Calisin. Yani kapitalizmin cenderesinden kurtulabilmis bir bilimin insanliga sunabilecegi hizmetleri dusunun.


Acidir ki; bir zamanlar Etiyopya’nin italyan isgalinden kurtarilmasi iCin Etiyopya halkina elektronik savunma sistemlerini kendi kosesinde tasarlayan Tesla’nin buluslari uzerinden, son yillarda Irak ve ulkesi Yugoslavya katledildi.


Tesla, en fazla naif, tipik bir 19. Yuzyil Avrupali romantik olmakla suClanabilir. Fakat olumunun uzerinden 57 yil geCtikten sonra, CIA gudumlu yazarlarin FBI kayitlarini esas alarak, mikrodalga silahini FBI’a vermek istedigini dile getirmeleri, olsa olsa tum insanligi “aptal” sanma kerkenezligi olabilir.


Tesla, mikrodalga silahini Yugoslavya’nin Alman Nazi isgalinden kurtulmasi iCin tasarlamisti. olumunden sonra otel odasinda FBI’in, Yugoslavya BuyukelCiligi’nden sonra girebilmesi de onun vatanina olan derin sevgisinin kanitindan baska bir sey degildir. Bugun su gerCegi itiraf etmek gerekiyor: Tesla, FBI ile degil Yugoslav Hukumeti ile dogrudan temasta olmustur. isteseydi rahatlikla Pentagon’un emrine girebilirdi. Bunu seCmemis ve bu yuzden de yalnizca FBI’in degil, ABD ekonomisini elinde tutan tum sirketlerin korkulu ruyasi haline donusmustu.


Tesla, kurtlar sofrasinda mucadele vermenin yontemini ogrenmisti. Arkadasi A.K. Brown ile birlikte 1887 yilinda “Tesla Elektric Company”in kurulusunu gerCeklestirdi. Brown, ona alternatif akim ile Calisan motorun tasariminin yeterli olmadigini ve sistemin tum ek parCalarinin, jeneratorlerinin, transformatorlerinin de tasarlanmasi gerektigini anlatti. Tesla, tek fazli, iki fazli ve uC fazli uC adet motor gerCeklestirdi. 40’in uzerinde jenerator ve transformator tasarladi. Sistemin uzun mesafelerde Calisabilmesi iCin voltaj aktarabilen ince kablo tasarimi ile sistemini tamamladi. Amerikan patent Dairesi’nde sistemin tum tasarimi Tesla’nin adina 30 ayri patent ile patentlendi. Tesla, kurdugu yeni sistemin tum patent haklarina sahipti artik.


1888 yilinda, George Westinhouse adli bir isadami Tesla’nin yeni sistemi ile ilgilendi. Westinghouse sirketi ile yapilan anlasma ile 40 temel icadini, bir milyon dalar gibi bir fiyatla satti. Tesla’nin jeneratorleri Niyagara Selaleleri’nde kullanilir. Boylelikle Edison’un en onemli rakibi haline gelmis olur. Bugunku Westinghouse imparatorlugu Tesla’nin buluslari uzerinde insa edildi. Westinghouse firmasi alternatif akim sistemini gunluk yasama sokan ilk sirket oldu. Bugun tum dunyanin kullandigi sistem Tesla’nin 19. Yuzyil sonlarinda gelistirdigi “AC-alternatif akim”dir.


Yil: 1891

Tesla, o yil Kolombiya’da gerCeklestirilen “Yuksek Frekans” konulu AIEE Sempozyumu oncesi, son icatlarini sundugu gosterisinde “Elektrigin sihirbazi” unvanini Edison’dan aldi. Bu gosterisinde kablosuz fluoresan isiklandirmayi ve yeni yuksek voltajli Tesla Bobinii sundu. Parmak uClarindan kivilcimlar saCiyor, vucudundan geCen yuksek gerilim sayesinde ampulleri yakiyor ve metalleri kiristiriyordu. Butun bunlar gerek bilim dunyasi iCin gerekse de bu gosteriyi hiCbir zaman unutmayacak olan az sayidaki izleyici iCin devrim niteligi tasiyordu.


GuC transmisyonuna olan ilgisi Tesla’yi, yuksek gerilimin kullanildigi tum alanlarda deneyler yapmaya yoneltti. Tesla bobini Heinrich Hertz tarafindan kullanilan kivilcim-bosluk (spark-gap) rezanatorunun modifiye edilmis bir turuydu ve Tesla’nin bu alanda yaptigi en onemli katki olarak kabul edilmekteydi.

1888’de Hertz kullandigi kivilcim-bosluk rezanatoru ile az otedeki bir baskasindaki kivilcimlari Maxwell denklemleri ile ulastiran degerler dogrultusunda harekete geCirmeyi basardi. Tesla, Hertz’in bobinindeki magnetik Cekirdegi Cikardi ve bunun yerine yuksek olCekli, gorulmedik bir spiral induktor kullandi. Boylece ulasilabilen gerilim ve guC degerlerini Cok daha yukseklere Cikarmayi basardi. Gosterilerinde Tesla, bobinlerin tum gucunu vucuduna vererek havaya kivilcimlar saCti. Ayni gucu gerilim dusuren bir transformatore verdiginde ise; oyle yuksek bir akim Cikisi elde etti ki; bu akim metalleri eritebilmekteydi.


Tesla, yaptigi anlasma ile patent hakkindan buyuk paralar kazandi. Amerikan sosyetesinin gozde simalarindan birisi olmustu. 1. Mayis. 1893 yilinda Amerika’da gerCeklesen Dunya Fuari’nin aydinlatma sisteminin ihalesini Westinhouse firmasi aldi. Bu tarihe kadar ki sureC, Edison’un Tesla ile mucadelesi ile geCmisti. Karsilikli patent davalari aCildi. Sonunda Edison, sirketini satmak zorunda kaldi. Tesla’nin tasarimi olan 96.620 ampulle aydinlatilan Dunya Fuari, onun uluslararasi gosterisine donustu. Tesla, fuarda kadife bir zemin uzerinde elektrik enerjisi ile dondurdugu metal yumurtasi ve vucudundan geCirdigi yuksek voltaj enerjisi ile sistemin zararsizligini ve ustun gucunu gosterdi. Edison, Tesla ile surdurdugu bilimsel mucadeleyi kaybetmisti.


Tesla, 1. Mayis. 1893 Dunya Fuari’na Yugoslavya’dan gelmis ve annesini henuz kaybetmisti. Londra ve Paris’te verdigi konferanslar ile uluslararasi bir une kavustu. Annesinin yanina ulastiginda olum dosegindeki annesi ile son konusmalari onu tum yasami sorgulama surecine soktu. Annesinin olumunun ardindan 6 hafta bilincini yitirdi. Bu 6 hafta iCinde ilginC illuzyonlar gordu. BilinCsiz olarak masa ortusune birtakim formuller ve elektrik duzenekleri karaladi. Bilincine yeniden kavustuktan sonra su satirlari kaleme aldi:


“Artik buyuk bir dusunceyle yogunlasmaliyim. Tanri’dan gelen insan aklinin gucune. Beynimizin enerji uretimini doganin enerjisi ile senkronize edersek tum gezegenin gelecegini kurtarabiliriz.”


Ve bugun halen bir sir olarak kalan insan beyninin dalgalari uzerine Calismalari boylece basladi. Westinghouse onun buluslari uzerinde imparatorlugunu kura dursun, Tesla bu kez Cok daha buyuk projelerin iCine adim atiyordu.


1889 yilinin sonlarina dogru Pitsburg’dan New York’taki lâboratuarina doner donmez yuksek frekans makinalariyla (High-frequency machines) ilgili Calismalarina kaldigi yerden devam eder. Bu kesiflesmemis alandaki yapim asamasinin problemleri, Cok yeni ve pek tuhaftir. indukleme tipini (induction type) kusursuz sinus dalgalari olusturabilmekten uzak oldugu iCin reddeder. Sinus dalgalarinin rezonans iCin Cok onemli oldugunu soyler. SonuC olarak farkli bir amaCla icat edilmis de olsa 1891 yilinda bugun radyo, televizyon ve bilgisayar teknolojisi basta olmak uzere, birCok elektronik ekipmanda kullanilan “Tesla Bobini”ni kesfetmeyi basarir.


Tesla bobini, radyo frekanslarinda yuz binlerce volta ulasilmasini saglayan yuksek frekans transformatoruydu. Elektrik akimi bu aletin tepesinde siCramalara neden oluyor ve mavi kivilcimlar Cikartiyordu. Bu elektrik desarjlarinin bir alici tarafindan kablosuz olarak alinabilmesi, elektrik enerjisinin kablosuz transferini saglamis olacakti. 1891 yilinda Tesla’nin lâboratuarinda yaptigi kuCuk makinalar sadece 10-15 cm’lik siCramalar (desarjlar) meydana getirebiliyordu. 1900 yilinda yaptigi daha buyuk olanlarda ise yuzlerce metrelik siCramalar elde etmeyi basarmisti. Soylendigine gore, yuksek frekanslardaki elektrik akimlari vucuda zarar vermeden derinin uzerinde dolasabildigi iCin Tesla’da bu kivilcimlari parmaklarindan alip vucudunda dolastirabilmistir.


Tesla bobini onun iCin yepyeni bir baslangiC demekti. Butun yasami boyunca dusundugu dogal enerjinin insanlik yararina kullanilmasi aCisindan Cok onemli bir adim atmisti. Bu alet sayesinde elektrigin Cok yuksek frekanslarda kablosuz olarak transferlerinin mumkun olacagini dusunuyordu. Ve kuracagi merkezlerle kuCuk bir kaynaktan yukselterek elde ettigi elektrik enerjisini (milyonlarca voltluk) kablosuz olarak dunyanin istedigi yerindeki alicilara ulastirabilecekti. Bunu yapabilmek iCin, en iyi iletken dedigi yerkureyi kullaniyordu. Bu bizim AC sistemimizde evlerimizde kullandigimiz topraklama gibi dusunulebilir; yerkure aslinda kendisine aktarilan elektrigi kaybetmez ve topraklanan akim gucunun yettigi yere kadar dalgalar halinde yayilir. Tesla, Cok guClu elektrik akimlarini toprakliyordu ve bu akimi baska bir akimla ayni yerden toplayarak destekliyor ve dalgayi guClendiriyordu. Boylece saniyede 300.000 km hizla hareket eden 8isik hiziyla esit) elektrik dalgalari, dunyanin merkezinden geCerek diger taraftan dunyanin yuzeyine Carpiyor ve tam olarak ayni noktadan geri donuyordu. Tipki salincak orneginde oldugu gibi, kuCuk kuCuk ama ayni guCte titremelerle rezonans mantigina gore yukselen salincak gibi, elektrik dalgalari da her geri gelislerinde daha guClu oluyor ve daha yuksege siCrayabiliyorlardi. (Bu yontem 1950 yilinda Ay’in ve 1970 yilinda Venus’un haritasinin Cikarilmasi iCin de kullanilmistir. Radar isinlari Ay’a ve Venus’e gonderilerek bu isinlarin geri donus hizlarindan dunyamiza ne kadar uzakta olduklari belirlenmistir.)


Bu aleti icat ettigi 1891 yili, onun ayni zamanda Amerikan vatandasligina geCtigi tarihtir. Tesla’nin bu donemdeki Calismalari degerlendirildiginde baska bir gerCek daha ortaya Cikmistir: 1895 yilindaki icadiyla “X isinlari”nin mucidi olarak bilinen Wilhelm Rontgen’den uC yil once Tesla bu isinlarla deneyler yapmis ve insan vucudunun iC kisimlarina ait basarili resimler elde etmistir. ( )


Tesla, yine ayni donemde yaptigi lâboratuar Calismalarinda elektrotsuz vakumlanmis tupleri, odanin iCinde olusturdugu gerekli yogunlukta elektrik alaniyla, kablosuz olarak yakmayi basarmisti. ( ) Bu deneyin halk onunde tekrarlanmasindan sonra, dunyanin her yerinden Cagrilar almaya basladi. Bunlardan birini degerlendirdi ve 1892 yilinda Londra’da Elektrik Muhendisleri Enstitusu’nde ders vermeye gitti. Oradan Paris’e geCmek uzereyken, Sir James Dewar karsi konulmaz bir israrla Kraliyet Enstitusu’nde de gosterisini tekrarlamasini istedi.


Burada Dewar, Tesla’yi bir koltuga iterek eline bir bardak viski verdikten sonra,

“Simdi “Fraday’in sandalyesinde oturuyor ve onun iCtigi viskiyi yudumluyorsun,” dedi.


New York’daki lâboratuarina dondukten sonra tekrar Calismalarina yoneldi. 1985 yilinda lâboratuari kuskulu bir biCimde yanmis, bir sureligine de olsa Calismalarina ara vermek zorunda kalmisti. 1899’da ise kendisine ucretsiz enerjinin onerildigi Colarado’ya gitti.


Tesla, dev buyukluge sahip bobinini kullanarak dunyadan bir iletken olarak yararlandigi ilk deneylerini, Colarado’da gerCeklestirdi. En onemli icadi denilebilecek “sabit karasal dalgalar” (terrestrial stationary waves) burada kullanmaya basladi. Deneyleri sirasinda yerkureye elektrik verdiginden, lâboratuvari Cevresinde dolasan insanlarin ayaklari arasinda elektrik siCramalari meydana geldigi ve etraftaki Ciftliklerde ayaklarindaki demir nallar yuzunden atlarin Cilgina dondugu anlatilmistir. Bu kentteki sonunu belki delice denilebilecek sekilde kendisi hazirlamis, kentin ana jenaratorunun yanmasina neden olmustur. Bir gun deneyi sirasinda muazzam elektrik siCramalari elde etmis, fakat bu siCramalar bir sure sonra bir simsekten Cok daha korkunC olmaya ve Cikan sesler tum kentte duyulur hale gelmistir. En sonunda kentin ana jeneratoru yanmis ve tum kent karanlikta kalmistir. Tesla, rezonans sayesinde kademe kademe yukseltmeyi amaCladigi siCramalari basardigini anlasa da deneyi durdurmamis ve en son nereye kadar gidebilir diye lâboratuarinin disarisinda, bu buyuk “canavar”ini izlemeye dalmisti. SonuC: Bir daha kimse Tesla’ya ucretsiz enerji onermek gibi bir “hata”ya dusmedi (!)


1900 yilinda New York’a donen Tesla, J. Pierpont Morgan adinda bir finansorun 150 bin dolarlik destegi ile, Long Island’da kablosuz iletisim amacina yonelik dev kulesinin insasina basladi (Wardenclyffe Projesi).. ( ) Bu verici istasyonu, piramit seklinde, sekizgen ve 54 metre yukseklikte bir yapiydi. Wardenclyffe’in bu kule sayesinde dunyanin merkezi olacagi sanilmisti. Tesla’nin bu destegi alabilmesini saglayan, onun bu kule vasitasiyla Cok uzaklara resim, mesaj, ses ve her turden veriyi gonderebilecegi iddiasiydi. Oysa Tesla’nin daha buyuk bir amaci vardi. Surekli olarak asagi gordugu “hertziyan dalgalar”la ugrasmakta ve kendi “teta 4 dalgalari” ( ) olarak anilacak olan elektrik dalgalariyla kablosuz enerji aktarimi saglamaya Cabalamaktaydi. AmaC yine ayniydi: tum insanliga bedava elektrik enerjisi saglamak !


Tesla bu kez Cok ileri gitmisti. Bu kapitalist sistemin kar mantigini kokunden sarsabilecek felaket bir fikirdi. Bedava enerji, petrol gibi Cok onemli bir ekonomik kaynagi bes para etmez yararsiz bir hale getirebilecek ve tum ABD endustrisinin donusumunu gerektirebilecek bir tehlikeydi. 1903’deki bu aCiklamasindan sonra, arkasindaki tum destek Cekildi ve yavas yavas ismi kitaplardan silinmeye baslandi.


Marconi, 150 bin dolardan daha ucuza Atlantik’i asan ilk mesaji yollamayi basarmis ve sirketinin hisseleri borsada kapis kapis satilmaya baslamisti. Tesla’nin sirketi gozden dusmustu. Tesla ise, Marconi’nin yaptiginin, kendisinin halihazirda yapabildigi onemsiz ve basit bir is oldugunu ve Marconi’nin zaten kendisine ait patentleri kullanarak bunu yaptigini soylemis ve amacinin gerCekte tum insanligin yararlanabilecegi “bedava elektrik enerjisi” oldugunu aCiklama gafletinde bulunmustu.